جی پی اس یا سامانه موقعیت یاب جهانی مجموعه ای از 24 ماهواره است که در طی 4 مدار، زمین را دور می‌زنند. این ماهواره ها نوستار (NAVASTAR) نیز نام دارند. دقت سیستم موقعیت یاب جهانی بین 10 تا 100 متر است. پروژه GPS از سال 1973 توسط ارتش آمریکا در جهت رفع محدودیت‌های دیگر سیستم‌های ناوبری آغاز شد. جی پی اس رایگان بوده و بطور 24 ساعته در تمام نقاط دنیا قابل استفاده است. ماهواره‌های جی پی اس در طی 24 ساعت دو بار دور کره زمین می‌گردند و اطلاعات ناوبری را ارسال می‌کنند. علاوه بر جی‌پی‌اس، سیستم‌های ناوبری مشابهی نیز وجود دارند. این سیستم‌ها عموما در حال توسعه هستند. یکی از این سیستم‌ها سیستم موقعیت یاب روسی موسوم به گلوناس است. این سیستم از سال 2008 به بهره برداری کامل رسیده است. اتحادیه اروپا٬ هند و چین نیز تلاش‌هایی در این زمینه داشته‌اند.
برای دسترسی به GPS سه راهکار اصلی وجود دارد. استفاده از دستگاه‌های GPS ٬ استفاده از موبایل‌ها و استفاده از تبلت‌ها. معمولا افرادی که قصد خرید تبلت دارند، استفاده از GPS به عنوان یکی از کاربری‌های اصلی مورد نیاز محسوب می‌شود. تبلت‌ها با توجه به صفحه نمایش‌های بزرگتر و با کیفیت‌تر، انتخاب بهتری برای استفاده از GPS به حساب می‌آیند. می‌توان گفت دقت دستگاه‌های گیرنده GPS نسبت به موبایل و تبلت کمی بالاتر است، ولی تک کاربره بودن دستگاه‌ها باعث شده است برای کاربری‌های کمتر تخصصی، استفاده از جی پی اس تبلت و موبایل بیشتر استفاده شود. دو روش اصلی برای سیستم‌های ناوبری روی تبلت و موبایل وجود دارد:
یکی روش ناوبری GPS است که در بین فروشندگان و مصرف کنندگان به GPS آفلاین شهرت دارد. GPS آفلاین به روش ناوبری و مسیریابی با استفاده از GPS ماهواره اطلاق می‌شود. در این روش دسترسی به شبکه موبایل و اینترنت در صورتیکه نقشه‌های محل مورد نظر قبلا روی دستگاه ذخیره سازی شده باشد، ضروری نیست و فقط داشتن سخت افزار GPS کفایت می‌کند. در این روش گاها برخی از برنامه‌های مسیر یابی درخواست روشن بودن وای‌فای یا اینترنت دیتا را دارند که عموما این درخواست به هدف دانلود نقشه است و تاثیری در روند ناوبری ندارد.
روش دوم ناوبری و تعیین موقعیت، روشی است که در شبکه GSM برای دستگاه‌هایی که فاقد سخت افزار GPS هستند کاربرد دارد. در این روش موقعیت کاربر با توجه به موقعیت دکل‌های GSM موجود در اطراف انجام می گیرد. این روش، هم دقت بسیار پایینی دارد و هم در تمام شبکه‌های GSM قابل انجام نیست. این روش اصطلاحا GPS آنلاین نام می‌گیرد. این روش تقریبا به نوعی منقرض شده است. چرا که با توجه به پیشرفت تکنولوژی و پایین آمدن قیمت سخت افزار GPS امروزه تمام تبلت‌ها، موبایل‌ها و حتی گجت‌های پوشیدنی دارای سخت افزار GPS هستند. قطب نما نیز در اکثر دستگاه‌ها وجود دارد. قطب نما مکمل سخت افزار GPS است و جهت قطب شمال را نشان می‌دهد. بنابراین آنچه به عنوان GPS آفلاین در گوشی‌ها و تبلت‌ها نام گذاری می‌شود در حقیقت GPS نیست. استفاده از GPS همانطور که بیان شد رایگان است و اصولا نیازی به دسترسی به اینترنت ندارد. مگر برای دانلود کردن نقشه محل مورد نظر.
نرم افزارهای جی پی اس موجود برای تبلت و موبایل دو دسته کلی دارند. دسته اول این نرم افزارها نقشه‌ها را از قبل به عنوان دیتا همراه نرم افزار دارند و هنگام نصب باید دیتا را نیز روی حافظه دستگاه کپی کنید. چون این نرم‌افزارها نقشه‌ها را همراه خود دارند، برای بارگذاری نقشه‌ها و مسیریابی این دسته از نرم افزارها نیازی به اتصال به اینترنت نیست. این دسته خود در نحوه ذخیره سازی نقشه‌ها دو روش کلی دارند. روش اول اینکه نقشه ها را به عنوان تصاویر متداول ذخیره سازی می‌کنند که حجم بسیار بالایی را می‌طلبد. مثلا نقشه شهر تهران با جزییات کامل در این روش بالغ بر چند گیگابایت اطلاعات می‌شود. هرچه از جزییات نقشه‌ها بیشتر صرف نظر می‌کنیم حجم این اطلاعات پایین‌تر میآید. روش دیگر ذخیره سازی نقشه‌ها با الگوریتم‌های ریاضی و بازسازی آنها در هنگام درخواست است. به طوریکه با روش‌های ریاضی نقشه‌ها در نرم افزار ناوبری ذخیره سازی می‌شود و در هنگام درخواست، محل مورد نظر از روی اطلاعات ریاضیاتی بازسازی می‌شود. حجم اطلاعات مورد نظر در این روش به شدت پایین میآید. به طوریکه نقشه کل شهر تهران کمتر از 5 مگابایت فضا می‌گیرد. آنچه مسلم است اینکه اطلاعات نقشه‌ها در این روش کمتر از روش بالایی است و از برخی جزییات صرف نظر می‌شود. کلا در صورتیکه می‌خواهید از کل امکانات مسیر یابی با دقت بالا استفاده کنید، توصیه می‌شود از نرم افزارهای آنلاین استفاده کنید.
دسته دوم نرم افزارهای آنلاین هستند. این نرم افزارها برای تعیین موقعیت مکانی از سخت افزار GPS موجود در تبلت یا گوشی استفاده می‌کنند، اما برای بارگذاری نقشه احتیاج به دسترسی به اینترنت دارند. علاوه بر نقشه، اطلاعات دیگر مانند هتل‌ها و پمپ بنزین‌ها٬ پارکینگ‌ها٬ مکان‌های تفریحی و گردشگری و همچنین اطلاعات راهنمایی مانند حجم ترافیک و باز و بسته بودن مسیر ها و … فقط از طریق دسترسی آنلاین امکان پذیر است. برنامه‌های آنلاین عموما نقشه‌هایی را که یک بار از اینترنت دانلود کرده‌اند ذخیره سازی می‌کنند تا از دوباره کاری اجتناب کنند. بنابراین در صورتیکه نرم افزار ناوبری شما نقشه محل خاصی را یکبار بارگذاری کرده است می‌تواند در صورت عدم دسترسی به اینترنت در همان محل مورد نظر مسیریابی را انجام دهد.
برنامه های GPS خوب در مواردی ترکیبی از این دو روش را استفاده می‌نمایند. یک سری نقشه آماده به صورت از پیش ذخیره شده دارند تا درصورت عدم دسترسی به اینترنت کارایی شان با مشکل مواجه نشود و در صورت دسترسی به اینترنت می‌توانند اطلاعات دقیق‌تر و جزییات بیشتری را فراهم سازند. نکات دیگری هم در انتخاب یک برنامه GPS مهم است. مثلا:
رایگان یا پولی بودن برنامه: برخی برنامه‌های ناوبری رایگان نیستند و برای استفاده از آنها باید هزینه‌ای پرداخت کنید.
دستیار صوتی: بعضی برنامه‌های ناوبری دارای دستیار صوتی هستند. این دستیار صوتی به شما اجازه می‌دهد بدون نیاز به در دست داشتن گوشی در شرایط خاص، مثلا رانندگی بتوانید با نرم افزار کار کنید.
اطلاعات توریستی و تفریحی و ترافیکی: تمام برنامه‌های مسیریابی نمی‌توانند اطلاعات گردشگری٬ ترافیکی٬ راهنمایی رانندگی و … را در اختیار شما قرار دهند. این گزینه‌ها در بیشتر برنامه‌ها قابل دسترس هستند ولی نه در همه.
خاصیت سه بعدی: برخی برنامه‌های اندرویدی توانایی نمایش سه بعدی مسیرها و محل‌ها را دارند. اطلاعات سه بعدی هم حجم بالاتری را اشغال می‌کند و هم قدرت پردازشی بالاتری را می‌طلبند.
مسیریابی و تخمین زمان: برخی برنامه‌ها قادرند با بررسی فاکتورهایی مانند سرعت شما٬ وضعیت راه٬ ترافیک و … زمان تقریبی رسیدن شما به مقصد را تخمین بزنند و یا با گرفتن مبدا و مقصد مسیر بهینه‌ای به شما معرفی کنند.
مسیر یابی پیچ به پیچ: این امکان در یک نرم افزار به شما اجازه می‌دهد کمی زودتر از اینکه به یک پیچ می‌رسید اطلاع حاصل کنید. این روش به نوعی روش آدرس دهی معمول انسان‌هاست. قبل از هر تقاطع، نرم افزار به شما جهت حرکت‌تان را اطلاع می‌دهد. برای مثال در چهارراه بعدی به چپ بپیچید یا از اولین دوربرگردان دور بزنید. در صورتی که نرم افزار دارای قابلیت صوتی باشد، این جمله‌ها را از برنامه مسیر یابی خود خواهید شنید.
چند مورد از برنامه های مسیریابی موجود در گوگل پلی:
Waze Social GPS Maps & Traffic – دستیار صوتی ندارد٬ کاملا آنلاین است٬ رایگان است و مابقی امکانات را دارد.
BackCountry Navigator GPS Pro – این برنامه به قیمت 10 دلار روی گوگل پلی قابل دسترس است. این برنامه دستیار صوتی و مسیر یابی پیچ به پیچ ندارد. بهترین برنامه ناوبری برای کوهنوردان است.
CoPilot GPS – این برنامه تقریبا تمام امکانات ذکر شده را دارد و در نظر کاربران یکی از محبوب‌ترین برنامه‌های ناوبری است.
چند مورد از برنامه های مسیریابی موجود در اپ استور اپل :
Magellan RoadMate – آنلاین است و تمام امکانات یاد شده را دارد.
TomTom for iPhone – نقشه آفلاین است و تمام امکانات را دارد.
Waze – نسخه iOS نرم افزار Waze که در بالا اشاره شد.
علاوه بر نرم افزارهایی که توسط دیگر شرکت‌ها تولید شده است٬ شرکت گوگل نرم افزار Google Maps و شرکت اپل نرم افزار Maps را ارایه کرده است. آنطور که از بازخوردها بر میآید نرم افزار ارایه شده توسط گوگل بیشتر مورد پسند کاربران قرار گرفته است. در ضمن نسخه iOS از نرم افزار Google Maps نیز ارایه شده است. در اپ استورهای ایرانی نیز چندین برنامه با محوریت نقشه‌های بین شهری ایران و شهر های بزرگ به صورت آفلاین موجود هستند. این برنامه ها مزیت خاصی نسبت به برنامه‌های بزرگ مسیریابی ندارند، به غیر از اینکه می‌توانند نقشه‌های بومی را با کیفیت بهتری ارایه کنند.