آشنایی با انواع چیپست های گوشی و تبلت

چیپست، پردازنده، هسته، پردازنده گرافیکی، ARM، سیستم روی تراشه (SoC)، رم و چندین اصطلاح دیگر که شاید بارها در حین خرید یک محصول و یا خواندن نقد و بررسی محصولات دنیای گجت‌ها با آنها روبرو شده‌اید. اما واقعا این اصطلاحات به چه معنی بوده و چه تفاوت‌هایی با هم دارند‌؟ اگر احساس می‌کنید که دانستن این موضوعات شاید چندان به دردتان نخورد و صرف اینکه پردازنده گوشی‌تان چند هسته‌ای است، دوربینش چند مگاپیکسلی است، 4G ساپورت می‌کند یا خیر و … برای خرید گوشی یا تبلت کافی است، متاسفانه باید بگوییم در اشتباه هستید. زیرا این چیپست دستگاه است که تعیین کننده چند هسته‌ای بودن دستگاه، پشتیبانی از باندهای مختلف نسل‌های مختلف ارتباطی، حداکثر رزولوشن صفحه نمایش و عکس‌ها و فیلم‌های گرفته شده و چندین مورد دیگر است. پس برای آشنایی با دنیای پردازشی موبایل با ما همراه باشید.

معماری ARM

معماری “آرم” که امروزه فراگیرترین معماری به کار برده شده در پردازنده‌های گوشی موبایل، تبلت و سایر گجت‌ها می‌باشد، توسط کمپانی انگلیسی ARM Holdings طراحی و توسعه داده شده است. در زنجیره تولید پردازنده‌هایی که با این معماری سر و کار دارند، این کمپانی انگلیسی فقط در طراحی آنها نقش دارد و خود به تولید این پردازنده‌ها نمی‌پردازد. در واقع این کمپانی از دو راه صدور گواهی‌نامه برای استفاده از معماری ARM و دیگری امتیاز تولید هسته‌هایی با همین معماری درآمد کسب می‌کند. کمپانی‌های زیادی در دنیای دیجیتال پردازنده‌های خود را بر اساس معماری آرم طراحی و تولید می‌کنند که در این میان می‌توان به چیپست‌های اختصاصی اپل، چیپست‌های اگزینوس سامسونگ، تگرای ان‌ویدیا، کوالکام در تراشه‌های اسنپ‌دراگون و HiSilicon Kirin هواوی اشاره کرد.

معماری x86

نقطه مقابل معماری ARM، معماری x86 اینتل می‌باشد. این معماری به دسته‌ای از معماری‌های اینتل گفته می‌شود که بر پایه پردازنده اینتل 8086 طراحی می‌شوند. پردازنده 8086 همان نسخه توسعه داده شده و 16 بیتی پردازنده 8080 اینتل است. با گسترش تکنولوژی‌های نیمه رسانا و معماری‌های کامپیوتری، پردازنده‌های جدیدی با آدرس‌دهی دستورات 32 و 64 بیتی نیز به خانواده x86 اضافه شدند که می‌توان به پردازنده‌های “اینتل اتم” اشاره کرد. البته بیشترین کاربرد این معماری، در پردازنده‌های رایانه‌های شخصی می‌باشد تا پردازنده‌های موبایلی. همچنین دلیل نام‌گذاری این معماری به این نام، موفق بودن پردازنده‌های اینتلی که با نام‌های 86 (مانند 80286 و 80386) پایان می‌یافتن می‌باشد. اما سوال اینجاست که چه تفاوتی بین این دو معماری وجود دارد؟ برای پاسخ به این سوال، ابتدا باید با نحوه اجرای دستورات در این دو معماری آشنا شویم.

• RISC: در اجرای دستورات نوع ریسک (Reduced instruction Set Computing) نیازی نیست که تمامی دستورات اجرا شوند. در واقع اساس اجرای این دستورات، ساده‌سازی و بهینه‌سازی آنها به منظور سرعت بخشیدن اجرای آنها و کسب بازده بالا از اجرا کننده دستورات است. اجرای دستورات در معماری ARM به شکل RISC است.
• CISC: در اجرای دستوراتComplex Instruction Set Computing هیچ گونه ساده‌سازی وجود ندارد و دستورات به شکل کامل پیچیده ارسال می‌شوند. اکثرا رایانه‌های شخصی، لپ‌تاپ‌ها و همچنین معماری x86 از این دستورات استفاده می‌کنند.

با توجه به کمتر شدن اجرای حجم دستورات در RISC که در معماری ARM استفاده می‌شود، نیاز به ترانزیستورها کمتر می‌شود. در واقع پردازنده‌های طراحی شده با این معماری، تقریبا از 35 هزار ترانزیستور بهره می‌گیرند که این امر باعث می‌شود انرژی کمتری مصرف کرده و کمتر داغ کنند. دقیقا نقطه مقابل معماری x86 که از میلیون‌ها ترانزیستور استفاده می‌کنند. در ادامه مطلب به معرفی چندی از چیپست‌های مطرح طراحی شده با معماری‌های ARM و x86 می‌پردازیم.

چیپست‌های اسنپ‌دراگون کوالکام

Qualcomm، کمپامی آمریکایی که تاسیس آن به سال 1985 بر می‌گردد، ید طولانی در صنعت موبایل دارد. در ابتدا زمینه اصلی فعالیت این کمپانی، مخابرات و تجزیهات ارتباطی بود، اما رفته رفته دامنه فعالیت این کمپانی به سمت پردازنده‌های موبایل و سیستم روی تراشه (SoC) کشیده شد. این کمپانی علاوه بر تولید چیپست‌های طراحی شده با معماری ARM، اقدام به تولید پردازنده‌های اختصاصی خود مانند Krait (چیپست اسنپ‌دراگون 800 بکار برده شده در گوشی‌هایی مانند نکسوس 5 ال‌جی) و اسکورپین نیز کرده است. بدون اغراق می‌توان کمپانی کوالکام را در کنار کمپانی مدیاتک، بزرگترین تولید کنندگان چیپست‌ها با معماری ARM نامید.

اولین چیپست اسنپ‌دراگون در سال 2007 با پردازنده تک هسته‌ای با کلاک یک گیگاهرتز معرفی شد. در سال 2011 کوالکام با طراحی پردازنده اختصاصی Krait، نسل دوم از چیپست‌های اسنپ‌دراگون خود را معرفی کرد که می‌توانست توان پردازنده را بر حسب نیاز دستگاه بالا ببرد. در سال 2013 این کمپانی با معرفی چیپست اسنپ‌دراگون 800، نام گذاری چیپست‌های خود را به پیش‌شماره‌های 200، 400 و 600 تغییر داد. سپس چیپست‌های مختلفی از این کمپانی طراحی و تولید شد که می‌توان به چیپست‌های اسنپ‌دراگون 210، 410، 615 و 810 اشاره کرد.

چیپست‌های Snapdragon همواره از رقبای خود یک سر و گردن بالاتر بودند. برای مثال در سال 2007 که کوالکام اولین مدل اسنپ‌دراگون را با تک هسته یک گیگاهرتزی معرفی کرد، سایر چیپست‌ها اغلب دارای پردازنده‌های 500 مگاهرتزی بودند. قدرت پردازشی خوب این محصولات در کنار تطابق‌پذیری این محصولات با اکثر دستگاه‌ها با سیستم عامل‌های مختلف از دلایل موفقیت اسنپ‌دراگون می‌باشند. در ادامه برخی از چیپست‌های امروزی اسنپ‌دراگون معروف و موفق را بررسی می‌کنیم.

چیپست	فناوری	معماری	تعداد هسته ها	مشخصات CPU	GPU	مشخصات رم
اسنپ‌دراگون 210	28nm LP	ARMv7	4	Cortex-A7 1.1GHz	Adreno 304	LPDDR2/LPDDR3533MHz
اسنپ‌دراگون 400	28nm LP	ARMv7	4	Cortex-A7 1.2GHz	Adreno 305	LPDDR2/LPDDR3
اسنپ‌دراگون 410	28nm LP	ARMv8	4	Cortex-A53 1.2GHz	Adreno 306	LPDDR2/LPDDR3533MHz(4.2GB/s)
اسنپ‌دراگون 615	28nm LP	ARMv8	4+4	4Cortex-A53 1.7GHz4Cortex-A53 1.0GHz	Adreno 405	LPDDR3800MHz(6.4GB/s)
اسنپ‌دراگون 617	28nm	ARMv8	8	Cortex-A53 1.5GHz	Adreno 405	LPDDR3933MHz
اسنپ‌دراگون 808	20nm HPm	ARMv8-A	2+4	4Cortex-A53 1.44GHz2Cortex-A57 2GHz	Adreno 418	LPDDR3933MHz(14GB/s)
اسنپ‌دراگون 810	20nm HPm	ARMv8-A	4+4	4Cortex-A57 2.0GHz4Cortex-A53 1.55GHz	Adreno 430	LPDDR41600MHz(25.6GB/s)

اسنپ‌دراگون 210: این چیپست از تراشه‌های اقتصادی کوالکام است که در اکثر گوشی‌ها و تبلت‌های ارزان قیمت امروزی بکار می‌رود. معماری 28 نانومتری بر اساس ARM7 با چهار هسته Cortex-A7 با کلاک 1.1 گیگاهرتزی، پردازنده گرافیکی آدرنو 304 و پشتیبانی از باندهای 4G کت 4 از مشخصات این چیپ می‌باشند. گوشی‌های HTC Desire 626s و Huawei Honor 4A از معروف‌ترین دستگاه‌هایی می‌باشند که از این چیپ استفاده کرده‌اند.

اسنپ‌دراگون 400: این چیپست که محصول 2013 کوالکام است، از محصولات میان‌رده آن دوره آمریکایی‌ها بود که به دلیل موفقیت‌های بالایش در محصولات زیادی بکار برده شد. اکثر مدل‌های اسنپ 400 از LTE پشتیبانی نمی‌کنند، اما مدل‌های 8296، 8928 و 8930 از این قاعده مستثنی هستند. مدل 8926 یکی از محبوب‌ترین مدل‌های این چیپست می‌باشد که در دستگاه‌های مطرحی مانند سونی ایکسپریا M2 و C3، سامسونگ گلکسی گرند 2 و گلکسی تب 4، ال‌جی جی پد 8 و 10 و ده‌ها محصول دیگر استفاده شده است. از مشخصات این مدل می‌توان به معماری 28 نانومتری بر پایه ARM7، چهار هسته Cortex-A7 با کلاک 1.2 گیگاهرتزی، پردازنده گرافیکی آدرنو 305، پشتیبانی از رم‌های LPDDR3 و باندهای LTE اشاره کرد.

اسنپ‌دراگون 410: این چیپست که در 9 دسامبر 2013 معرفی شده است، به عنوان اولین چیپست اسنپ‌دراگون با آدرس‌دهی 64 بیتی نیز شناخته می‌شود. اما مدل 64 بیتی این چیپست به ندرت بکار گرفته می‌شود. پر کاربردترین مدل چیپست مورد استفاده قرار گرفته از اسنپ 410، مدل 8916 می‌باشد. این چیپست از چیپ‌های مورد علاقه سامسونگ می‌باشد که در گوشی‌های مطرحی مانند گلکسی J5 ،A3 ، گرند پرایم و A5 استفاده کرده است. این تراشه همچنین از صفحه نمایش‌های FullHD و دوربین‌های 13 مگاپیکسلی نیز پشتیبانی می‌کند.

اسنپ‌دراگون 615: این تراشه نیز در تاریخ 24 فوریه 2014 معرفی شده که لقب اولین چیپست 8 هسته‌ای کوالکام را نیز یدک می‌کشد. چهار هسته Cortex-A53 با کلاک 1.7 گیگاهرتز و چهارتای دیگر با کلاک 1.0 گیگاهرتز، پردازنده گرافیکی آدرنو 405، پشتیبانی از رم‌های LPDDR3 و باندهای LTE کت 4 از ویژگی‌های اسنپ 615 می‌باشند.

اسنپ‌دراگون 808: این چیپست از محصولات بالارده و امروزی کوالکام محسوب می‌شود. تکنولوژی 20 نانومتری بر پایه ARM8-A، پردازنده 6 هسته‌ای (چهار هسته Cortex-A57 با کلاک 2.0 گیگاهرتزی و دو هسته Cortex-A53 با کلاک 1.44 گیگاهرتزی)، پردازنده گرافیکی آدرنو 418، پشتیبانی از LTE کت 6/7 و بلوتوث 4.1 از مشخصات اسنپ 808 می‌باشند. این چیپست در محصولات بالارده‌ای مانند پرچمدار فعلی ال‌جی G4، موتورولا موتو ایکس استایل، نکسوس 5X ال‌جی و پرچمدار جدید مایکروسافت لومیا 950 بکار گرفته شده است.

اسنپ‌دراگون 810: در حال حاضر، این تراشه بالارده‌ترین محصول کوالکام در دنیای تراشه‌ها می‌باشد. فناوری 20 نانومتری بر پایه ARM8-A، چهار هسته Cortex-A57 با کلاک 2.0 گیگاهرتز و چهار هسته Cortex-A53 با کلاک 1.55 گیگاهرتز، پردازنده گرافیکی آدرنو 430، پشتیبانی از رم‌های LPDDR4 و باندهای LTE کت 9 از بارزترین ویژگی‌های این چیپ می‌باشند. اکثر پرچمداران اندرویدی و ویندوزی از این تراشه استفاده کرده‌اند که از مطرح‌ترین آنها می‌توان گوشی‌های سونی ایکسپریا +Z3 و Z5، هواوی نکسوس 6P، اچ‌تی‌سی وان M9 و لومیا 950XL را نام برد.

 چیپست‌های مدیاتک

کمپانی مدیاتک دیگر غول سازنده چیپست‌های موبایل و تبلت است. این کمپانی تایوانی در سال 1997 تاسیس شده و زمینه اصلی فعالیت آن طراحی و تولید محصولات نیمه هادی برای کاربردهای بی‌سیم، مالتی‌مدیا و پردازنده‌ها می‌باشد. این کمپانی به عنوان چهارمین سازنده IC در سال 2013 شناخته شده است. شاید در خرید گوشی با چیپست‌های مدیاتک بیشتر روبرو شده‌اید. واقعت امر این است که چیپست‌های تولید شده مدیاتک بواسطه هزینه کم تولید، در حجم زیادی از گوشی‌ها و تبلت‌های ارزان قیمت و میان‌رده بکار گرفته می‌شود. قیمت کم این چیپست‌ها در کنار مصرف انرژی کمتر در مقایسه با اسنپ‌دراگون‌ها از برتری‌های این چیپست‌ها بشمار می‌رود.

در سال 2013 و با معرفی چیپست MT8135، مدیاتک به عنوان اولین سازنده چیپست‌های ARM بیس با قابلیت چند پردازی نا همگون (heterogeneous multi-processing) مطرح شد. این کار با تخصیص وظایف بطور تکی برای تمامی هسته‌ها انجام گرفت. این امر باعث شد در مصرف انرژی دستگاه‌ها صرفه‌جویی چشمگیری صورت گیرد. در واقع این راه حل مدیاتک از اصلی‌ترین دلایل موفقیت تایوانی‌ها در دنیای امروزی SoC است. علاوه بر چیپ‌های ارزان قیمت و میان‌رده، این کمپانی تراشه‌های بالارده مطرحی نیز دارد که در برخی موارد، از اصلی‌ترین رقیب‌های چیپست‌های اگزینوس و اسنپ‌دراگون می‌باشند. در ادامه به معرفی چند چیپست مطرح در دسته‌های مختلف می‌پردازیم.

چیپست	فناوری	معماری	تعداد هسته ها	مشخصات CPU	GPU	مشخصات رم
MT6572	28nm	ARMv7	2	Cortex-A7 1.2GHz	Mali-400 MP1500MHz	LPDDR2266MHz
MT6582	28nm	ARMv7	4	Cortex-A7 1.3GHz	Mali-400 MP2500MHz	LPDDR2/LPDDR3533MHz(4.3GB/s)
MT6595	28nm HPm	ARMv7	4+4	4Cortex-A17 2.2GHz4Cortex-A7 1.7GHz	PowerVR 6200600MHz	LPDDR3933MHz(14.9GB/s)
MT6795	28nm HPm	ARMv8-A	8	Cortex-A53 2.2GHz	PowerVR G6200700MHz	LPDDR3933MHz(14.9GB/s)
MT6797	28nm HPm	ARMv8-A	10	2Cortex-A72 2.5GHz4Cortex-A53 2GHz4Cortex-A53 1.4GHz	Mali-T880 MP4700MHz	LPDDR3933MHz

چیپست مدیاتک MT6572: این چیپست که در ژوئن 2013 عرضه شده است در بیش از صد تبلت و گوشی ارزان قیمت تا به حال استفاده شده است که از مطرح‌ترین آنها می‌توان به مواردی مانند هواوی Y511 ،Y520 و Y330، لنوو A319 و A516 و سامسونگ گلکسی اس داوس اشاره کرد. این چیپ بر اساس معماری 28 نانومتری با ARM7، دو هسته Cortex-A7 با کلاک 1.2 گیگاهرتزی، پردازنده گرافیکی مالی 400MP1 با کلاک 500 مگاهرتز و پشتیبانی از رم‌های LPDDR2 طراحی شده است.

چیپست مدیاتک MT6582: این چیپست از دیگر تراشه‌های ارزان قیمت مدیاتک است که در اوایل 2014 تولید شده است. گوشی‌هایی مانند سونی ایکسپریا E4، لنوو A328 و S860 و A5000، ال‌جی Magna و … از این چیپست استفاده کرده‌اند. از تفاوت‌های این مدل با مدل MT6572 می‌توان به چهار هسته‌ای (چهار هسته Cortex-A7 با کلاک 1.3 گیگاهرتز) بودن این مدل و استفاده از پردازنده گرافیکی مالی 400MP2 اشاره کرد.

چیپست مدیاتک MT6595: بعد از چیپست MT8135، مدیاتک بیشترین سهم از موفقیت خود را مدیون چیپست MT6595 است. این چیپست به عنوان اولین سیستم روی تراشهِ (SoC) هشت هسته‌ای در اوایل 2014 معرفی و عرضه شده است. چهار هسته Cortex-A17 با کلاک 2.1 الی 2.2 گیگاهرتز و چهار هسته Cortex-A7 با کلاک 1.7 گیگاهرتز، پردازنده گرافیکی PowerVR 6200، پشتیبانی از رم‌های LPDDR3 و باندهای LTE و TD-LTE از مشخصات این چیپست محسوب می‌شوند. تنها دلیلی که امروزه نمی‌توان این چیپست را جزو چیپست‌های بالارده نام برد، آدرس دهی 32 بیتی حافظه در این تراشه می‌باشد.

چیپست مدیاتک Helio X10 / MT6795: این چیپست در اواخر 2014 عرضه شده و یکی از بهترین محصولات تولید شده تایوانی‌ها می‌باشد. از لحاظ پردازشی عملکرد نسبتا ضعیف‌تری نسبت به اسنپ‌دراگون 810 دارد، اما قیمت کم این چیپست باعث شده در بسیاری از گوشی‌ها و تبلت‌های مطرح امروزی شاهد بکارگیری از این چیپست باشیم. گوشی‌های بالارده سونی ایکسپریا M5، لنوو وایب X2 و اچ‌تی‌سی وان E9 Plus از این تراشه بهره می‌برند.

چیپست مدیاتک Helio X20 / MT6797: این چیپست یکی از دردسر سازترین محصولات مدیاتک برای کمپانی کوالکام خواهد بود. این چیپست اولین تراشه 10 هسته‌ای در دنیای اسمارت‌فون‌ها و تبلت‌ها می‌باشد. تا بدین جای کار هیچ محصول دیجیجتالی از این چیپ استفاده نکرده است. معماری 20 نانومتری بر اساس ARM8-A، دو هسته Cortex-A72 با کلاک 2.5 گیگاهرتزی، چهار هسته Cortex-A53 با کلاک 2.0 گیگاهرتز و چهار هسته دیگر Cortex-A53 با کلاک 1.4 گیگاهرتز، پردازنده گرافیکی مالی T880MP4 از بارزترین چیپست بالارده آینده مدیاتک می‌باشند.

چیپست‌های اگزینوس

اگزینوس دسته‌ای از چیپست‌های طراحی شده بر پایه معماری ARM می‌باشد که توسط سامسونگ الکترونیکس طراحی و تولید می‌شود. این چیپست‌ها فقط در محصولات سامسونگ و برخی از محصولات کمپانی چینی Meizu بکار گرفته می‌شوند. در سال 2010 سامسونگ در محصول Galaxy S برای اولین بار از چیپست S5PC110 (که بعدها به عنوان اگزینوس 3 سینگل شناخته شد) استفاده کرد. این تراشه از یک هسته Cortex-A8 بهره می‌برد. بعدها در سال 2011 با عرضه سری دوم از گوشی‌های کهکشانی سامسونگ از دومین چیپست اگزینوس با نام 4110 نیز طراحی و تولید شد. این روند سامسونگ با بهبود نسل به نسل تراشه‌هایش در میزان مصرف انرژی، عملکرد پردازشی، کمتر شدن حرارت پردازنده‌ها و همچنین استفاده از تکنولوژی HKMG (استفاده از ماده‌هایی با ضریب دی‌الکتریک بالا در مقایسه با دی‌اکسید سیلیکون) همراه بود. بطوری که چیپست اگزینوس 7420 در زمان عرضه خود با اختلاف بالارده‌ترین و بهترین سیستم روی تراشه بود. برخی از چیپست‌های اگزینوس که اکنون نیز تولید می‌شوند و در گوشی‌ها و تبلت‌های سامسونگ و میزو بکار گرفته می‌شوند، به شرح زیر می‌باشند.

چیپست	فناوری	معماری	تعداد هسته ها	مشخصات CPU	GPU	مشخصات رم
اگزینوس 5430	20nm HMKG	ARMv7	4+4	Cortex-A15 1.8GHzCortex-A7 1.3GHz	Mali T628 MP6600MHz	LPDDR3e/DDR31066MHz(17GB/s)
اگزینوس 5433	20nm HMKG	ARMv8-A	4+4	Cortex-57 1.9GHzCortex-A53 1.3GHz	Mali T760 MP6700MHz	LPDDR3825MHz(13.2GB/s)
اگزینوس 7420	14nm LPE	ARMv8-A	4+4	Cortex-A57 2.1GHzCortex-A53 1.5GHz	Mali T760 MP8772MHz	LPDDR41552MHz(24.88GB/s)
اگزینوس 7580	28nm HKMG	ARMv8-A	8	Cortex-A53 1.6GHz	Mali T720 MP2600MHz	LPDDR3933MHz(14.8GB/s)

چیپست اگزینوس 5430 / Exynos 5 Octa: این چیپست با معماری 20 نانومتری HKMG بر اساس ARM7 در سه ماهه سوم 2014 عرضه شده است. چهار هسته Cortex-A15 با کلاک 1.8 گیگاهرتز و چهار هسته Cortex-A7 با کلاک 1.3 گیگاهرتز، پردازنده گرافیکی مالی T628MP6 با کلاک 600 مگاهرتز، پشتیبانی از رم‌های LPDDR3e از مشخصات این چیپست می‌باشند که در محصولاتی مانند سامسونگ گلکسی آلفا، A7 و A8 و همچنین میزو MX4 pro استفاده شده است.

چیپست اگزینوس 5433 / Exynos 5 Octa: این چیپست نسخه بهبود یافته و تقویت شده مدل 5430 می‌باشد که تنها بعد از عرضه چند ماه از نسخه 5430 عرضه شد. استفاده از پردازنده گرافیکی مالی T760MP6 قدرت پردازش گرافیکی این مدل را نسبت به نسخه اشاره شده تقریبا دو برابر کرد. گوشی سامسونگ گلکسی نوت 4 در توزیع‌های C ،S ،H ،U ،K و L، گلکسی نوت اج در توزیع‌های S ،K و L و گلکسی تب S2 از این تراشه بهره می‌برند.

چیپست اگزینوس 7420 / Exynos 7 Octa: این چیپست شاید بخاطر استفاده در گلکسی S6 و قدرت پردازشی فوق‌العاده‌اش، معرف بسیاری از کاربران دنیای دیجیتال باشد. استفاده از معماری 14 نانومتری LPE بر اساس ARM8-A اصلی‌ترین دلیل موفقیت اگزینوس 7420 می‌باشد. چهار هسته Cortex-A57 با کلاک 2.1 گیگاهرتز و چهار هسته Cortex-A53 با کلاک 1.5 گیگاهرتز، پردازنده گرافیکی T760MP8 با کلاک 772 مگاهرتز و پشتیبانی از رم‌های LPDDR4 از دیگر مشخصات این چیپ می‌باشد که در تمامی نسخه‌های گلکسی S6 (شامل مدل اج، اج پلاس و اکتیو) و نوت 5 استفاده شده است.

چیپست اگزینوس 7580 / Exynos 7 Octa: این چیپست در رده چیپ‌های میان‌رده رو به بالا قرار دارد. تکنولوژی 28 نانومتری HKMG بر اساس معماری ARM8-A، هشت هسته Cortex-A53 با کلاک 1.6 گیگاهرتز، پردازنده گرافیکی مالی T720MP2 با کلاک 600 مگاهرتز و حافظه رم LPDDR3 از ویژگی‌های آن می‌باشد. این تراشه تا به حال در دو گوشی میان‌رده گلکسی J7 و S5 Neo استفاده شده است.

چیپست اینتل اتم

اینتل اتم نام برندی برای خط تولید پردازنده‌های 32 بیتی و 64 بیتی اینتل است که با معماری x86 طراحی می‌شوند. این چیپست مصارف گوناگونی دارند و دامنه کاربرد آنها تنها شامل گوشی موبایل و تبلت نیست. در سال 2012 کمپانی اینتل با همکاری گوگل پلتفرم جدیدی از سیستم‌های روی تراشه را با هدف تامین دستگاه‌هایی با سیستم عامل اندروید و تطابق آنها با معماری x86 معرفی کرد. در دستگاه‌های اندرویدی بدون تردید می‌توان گفت این سری از چیپست‌ها هیچ نماینده‌ی شایسته‌ای برای رقابت با چیپست‌های بالارده اسنپ‌دراگون، اگزینوس و یا چیپست‌های اپل ندارد، اما در رده‌های پایین‌تر چیپست‌های زیادی را اینتل معرفی کرده که پیشتر در محصولات لنوو و ایسوس دیده‌ایم. البته در دستگاه‌های ویندوزی، چیپست‌های اینتل اتم مانند Z8700 عملکرد فوق‌العاده‌ای دارند. در ادامه چندتا از چیپست‌های مطرح و پرکاربرد اینتل اتم را معرفی می‌کنیم.

چیپست	فناوری	معماری	تعداد هسته ها	مشخصات CPU	GPU	مشخصات رم
اینتل اتم Z2520	32nm HMKG	x86	2	Saltwell 1.2GHz	PowerVR SGX5544 MP2300MHz	LPDDR2533MHz(8.5GB/s)
اینتل اتم Z3745	22nm	x86-64	4	Silvermont 1.3GHz	(Intel Gen 7 (311778MHz	LPDDR3666MHz(17.1GB/s)
اینتل اتم Z3580	22nm	x86-64	4	Silvermont 2.33GHz	PowerVR G6430533MHz	LPDDR31600MHz(12.8GB/s)
اینتل اتم Z8700	14nm	x86-64	4	Airmont 1.6GHz	(Intel Gen 8 (200600MHz	LPDDR31600MHz(25.6GB/s)

چیپست اینتل اتم Z2520: این چیپست از محصولات نسبت قدیمی اینتل است که در سال 2013 معرفی شد. آدرس‌دهی 32 بیتی، دو هسته 1.2 گیگاهرتزی، پردازنده‌های گرافیکی نسل پنجم PowerVR و پشتیبانی از رم‌های LPDDR2 از مشخصات این چیپ می‌باشند. تبلت‌های ایسوس فون‌پد 7 و گوشی‌های ایسوس زنفون 4، 5 و C از این استفاده کرده‌اند.

چیپست اینتل اتم Z3745: این محصول در رده چیپ‌های میان‌رده قرار دارد که در سه ماهه اول 2014 معرفی شده است. معماری 22 نانومتری با آدرس‌دهی 64 بیتی حافظه، چهار هسته 1.33 گیگاهرتزی (Burst 1.86GHz)، پردازنده گرافیکی اینتل نسل هفتم و پشتیبانی از رم‌های LPDDR3 از مشخصات Z3745 می‌باشند. این چیپ در محصولات مطرحی مانند ایسوس مموپد 7 و 8 و لنوو یوگا تبلت 2 و 2 پرو بکار گرفته شده است.

چیپست اینتل اتم Z3580: این چیپست که در اواخر 2014 معرفی شده است، یکی از بهترین چیپ‌های اینتل بکار گرفته شده در دستگاه‌های اندرویدی می‌باشد. معماری 22 نانومتری بر اساس x86-64، چهار هسته 2.33 گیگاهرتزی، پردازنده گرافیکی PowerVR G6430 و پشتیبانی از رم‌های LPDDR3 از مشخصات Z3580ای می‌باشد که در دستگاه‌هایی مانند نوکیا N1، دل ونیو 8 و ایسوس زنفون 2 استفاده شده است.

چیپست اینتل اتم Z8700: این تراشه با معماری مختلفی نسبت به مدل‌هایی که اشاره کردیم در سال 2015 تولید شده است. معماری 14 نانومتری بر پایه x86-64، چهار هسته 1.6 گیگاهرتزی (Burst 2.4GHz)، پردازنده گرافیکی اینتل نسل هشتم با کلاک 200 مگاهرتز و پشتیبانی از رم‌های LPDDR3 از مشخصات این سیستم روی تراشه هستند که در مایکروسافت سورفیس 3 بکار گرفته شده است.

چیپست‌های HiSilicon Kirin

HiSilicon کمپانی چینی می‌باشد که روی طراحی و تولید محصولات نیمه هادی تمرکز دارد و زیر مالکیت کامل کمپانی هواوی می‌باشد. این کمپانی با کسب گواهی‌ها و امتیازات لازم برای استفاده از برخی هسته‌های Cortex-A و پردازنده‌های گرافیکی مالی از آرم هولدینگز، به تولید سیستم‌های روی تراشه می‌پردازد. جالب است که بدانید HiSilicon به عنوان بزرگترین کمپانی سازنده مدارهای مجتمع در چین شناخته می‌شود. با وجود همه شهرت و عظمت این کمپانی، نمی‌توان چیپست بالارده قابل رقابت با چیپ‌هایی مثل اگزینوس 7420 سامسونگ و یا اسنپ‌دراگون 810 کوالکام، از این کمپانی پیدا کرد. همچنین چیپست‌های تولید شده توسط این کمپانی اکثرا در محصولات هواوی بکار گرفته می‌شوند.

چیپست	فناوری	معماری	تعداد هسته ها	مشخصات CPU	GPU	مشخصات رم
کیرین 620	28nm	ARMv8-A	8	Cortex-A53 1.2GHz	Mali T450 MP4700MHz	LPDDR3(12.8GB/s)
کیرین 910	28nm HPM	ARMv7	4	Cortex-A9 1.6GHz	Mali T450 MP4533GHz	LPDDR3(6.4GB/s)
کیرین 930	28nm HPC	ARMv8-A	4+4	Cortex-A53 2GHzCortex-A53 1.5GHz	Mali T628 MP4	LPDDR31600MHz(12.8GB/s)
کیرین 935	28nm HPC	ARMv8-A	4+4	Cortex-A53 2.2GHzCortex-A53 1.5GHz	Mali T628 MP4	LPDDR31600MHz(12.8GB/s)
کیرین 950	16nm FinFET Plus	ARMv8-A	4+4	Cortex-A72 2.4GHzCortex-A53 1.5GHz	Mali T880 MP6	LPDDR4(25.5GB/s)

چیپست HiSilicon Kirin 620: این چیپست که در دستگاه‌های مطرح هواوی مانند هانر 4C و 4X و هواوی P8 Lite بکار گرفته شده از محصولات 2015 این کمپانی می‌باشد. فناوری 28 نانومتری، معماری ARM8-A، هشت هسته Cortex-A53 با کلاک 1.2 گیگاهرتز، پردازنده گرافیکی مالی 450MP4 با کلاک 700MHz، پشتیبانی از رم‌های LPDDR3 و آدرس‌دهی 64 بیتی و همچنین LTE کت 4 از مشخصات کیرین 620 می‌باشند.

چیپست HiSilicon Kirin 910 این چیپست در نیمه اول 2014 معرفی و عرضه شده و جزو چیپست‌های چهار هسته‌ای هواوی می‌باشد. فناوری 28 نانومتری با معماری ARM7، چهار هسته Cortex-A9 با کلاک 1.6 گیگاهرتز، پردازنده گرافیکی مالی 450MP4 با کلاک 533MHz، آدرس‌دهی 32 بیتی حافظه با پشتیبانی از رم‌های LPDDR3 و LTE کت 4 از مشخصات این تراشه می‌باشد. این کیرین 910 در محصولاتی مانند HP Slate 7، هواوی مدیاپد X1 ،M1 و هانر 3C نسخه 4G بکار گرفته شده است.

چیپست HiSilicon Kirin 930: این چیپست یکی از تراشه‌های بالارده هواوی می‌باشد که در پرچمدار 2015 هواوی (Huawei P8) نیز بکار گرفته شده است. فناوری 28 نانومتری با معماری ARM8-A، چهار هسته Cortex-A53 با کلاک 2.0 گیگاهرتز و چهار هسته دیگر Cortex-A53 با کلاک 1.5 گیگاهرتز، پردازنده گرافیکی مالی T628MP4، پشتیبانی از رم‌های LPDDR3، آدرس‌دهی 64 بیتی حافظه، پشتیبانی از دو سیم کارت LTE کت 6 از مشخصات قابل ذکر این چیپست می‌باشد. هواوی پی 8، مدیاپد X2 و M2 از دستگاه‌هایی هستند که از این چیپ استفاده می‌کنند.

چیپست HiSilicon Kirin 935: این تراشه تا بدین جای کار بالارده‌ترین چیپست استفاده شده این کمپانی در گوشی‌های بالارده‌ای همچون هواوی P8 Max، هانر 7 و Mate S است. فناوری 28 نانومتری HPC با معماری ARM8-A، چهار هسته Cortex-A53 با کلاک 2.2 گیگاهرتز و چهار هسته Cortex-A53 دیگر با کلاک 1.5 گیگاهرتز، پردازنده گرافیکی مالی T628MP4، پشتیبانی از رم‌های LPDDR3 با آدرس‌دهی 64 بیتی و همچنین پشتیبانی از دو سیم کارت LTE کت 6 از مشخصات کیرین 935 می‌باشند.

چیپست HiSilicon Kirin 950: تراشه نسل بعدی این کمپانی است که توان رقابتی قابل قبولی با چیپست‌های بالارده اگزینوس و اسنپ‌دراگون دارد. این چیپست که در سه ماهه آخر 2015 معرفی شده است، دارای مشخصاتی مانند فناوری 16 نانومتری FinFET Plus، معماری ARM8-A، چهار هسته Cortex-A72 با کلاک 2.4 گیگاهرتز و چهار هسته Cortex-A53 با کلاک 1.5 گیگاهرتز، پردازنده گرافیکی مالی T880MP6، پشتیبانی از رم‌های LPDDR4 با آدرس دهی 64 بیتی و همچنین پشتیبانی از دو سیم کارت LTE کت 10 می‌باشد.

چیپست‌های Apple Ax

کمپانی اپل برای تمامی محصولات خود از چیپست‌های اختصاصی Ax استفاده می‌کند که تمامی بخش‌های آن مانند هسته‌ها، واحد پردازشی گرافیکی، کش مموری و سایر بخش‌های الکترونیکی توسط خود اپل طراحی و بوسیله سایر کمپانی‌ها مانند سامسونگ و TSMC تولید می‌شوند. اولین چیپست طراحی شده توسط اپل APL0098 نام داشت که در ژوئن 2007 معرفی و در دستگاه‌هایی مانند اولین و دومین نسل از آیفون و آی‌پاد تاچ (نسل اول) بکار گرفته شده . سیر تکاملی این چیپست‌ها به سرعت روند رو به رشد خود را طی کردند و اکنون این چیپست‌ها جزو قدرتمندترین چیپ‌های طراحی شده با معماری ARM به شمار می‌آیند که همواره با سیستم عامل iOS اجین شده‌اند. در ادامه به معرفی چهار تا از آخرین چیپ‌های سری Ax اپل می‌پردازیم.

چیپست	فناوری	معماری	تعداد هسته ها	مشخصات CPU	GPU	مشخصات رم
A8	20nm HKMG	ARMv8-A	2	Typhoon 1.1 – 1.2GHz	PowerVR GX6450(dual-core)450MHz	LPDDR3800MHz(12.8GB/s)
A8X	20nm HKMG	ARMv8-A	3	Typhoon 1.5GHz	PowerVR GXA6850(otca-core)450MHz	LPDDR3800MHz(25.6GB/s)
A9	(14nm FinFET(samsung(16nm FinFET(TSMC	ARMv8-A	2	Twister 1.8 – 1.85GHz	PowerVR GT7600(hexa-core)	LPDDR4

چیپست Apple A8: این چیپست که در سپتامبر 2014 معرفی شده در دستگاه‌های آیفون 6 و 6Plus، نسل ششم آی‌پاد تاچ، آیپد مینی 4 و نسل چهارم اپل تی‌وی استفاده شده است. فناوری 20 نانومتری HKMG، معماری ARM8-A دو هسته 1.5-1.1 گیگاهرتزی Typhoon، پردازنده گرافیکی چهار هسته‌ای PowerVR GX6450 با کلاک 450MHz و پشتیبانی از رم‌های LPDDR3 با آدرس‌دهی 64 بیتی از مشخصات این تراشه اپل می‌باشند.

چیپست Apple A8X: تبلت Apple iPad Air 2 تنها دستگاهی است که میزبان این تراشه بوده. این چیپست که در سپتامبر 2014 معرفی شده، نسبت به نسل قبلی بهبودهای جزیی داشته که از جمله می‌توان به پردازنده گرافیکی 8 هسته‌ای PowerVR GXA6580 با کلاک 450MHz، افزایش اندازه تراشه و کلاک هسته‌های آن اشاره کرد.

چیپست Apple A9: این چیپست که تامین کننده قدرت پردازشی آیفون 6S و نسخه پلاس آن است، با دو نسخه مختلف APL0898 (ساخت سامسونگ) و APL1022 (ساخت TSMC) در سپتامبر 2015 معرفی شده است. نسخه سامسونگی این چیپ از فناوری 14 نانومتری و نسخه TSMC از فناوری 16 نانومتری بهره می‌برد. دو هسته 1.8 گیگاهرتزی Twister، پردازنده گرافیکی فوق‌العاده PowerVR GT7600 با 16 هسته مجزا و همچنین پشتیبانی از رم‌های LPDDR4 با آدرس‌دهی 64 بیتی از دیگر ویژگی‌های چیپست اپل A9 می‌باشند.

چیپست Apple A9X: این تراشه که در دستگاه قدرتمند Apple iPad Pro استفاده شده، باید توان پردازشی برابر با سیستم‌های دستکتاپی داشته باشد (به نقل از خود اپل). متاسفانه هنوز مشخصات دقیق این چیپست منتشر نشده است.

مقایسه چیپست‌ها

قبل از پرداختن به مقوله مقایسه چیپست‌ها، باید نکته مهمی را در نظر بگیرید؛ مقایسه چیپست‌ها با معماری‌ها و فناوری‌های مختلف کار چندان منطقی نمی‌باشد. به همین دلیل ما به بررسی این چیپست‌ها روی بهترین دستگاهی که روی آن استفاده شده می‌پردازیم. پارامتر مقایسه‌ای که قرار است بین چیپست‌ها انجام دهیم، بنچمارک GeekBench 3 می‌باشد. همچنین به یاد داشته باشید که اعداد زیر به معنی برتری قطعی یک چیپست نسبت به دیگری نمی‌باشد. چیپست‌ها را به سه دسته چیپست‌های پایین‌رده، میان‌رده و بالارده تقسیم‌بندی کرده و برخی از چیپست‌های مطرح اشاره شده را در این مقایسه لحاظ کرده‌ایم که به شرح زیر می‌باشند.

بنچمارک گیکبنچ 3 چیپست‌های پایین رده

بنچمارک گیکبنچ 3 چیپست‌های میان رده

بنچمارک گیکبنچ 3 چیپست‌های بالا رده

سخن آخر

همانطور که مشاهده کردید، چیپست دستگاه از مهمترین فاکتورهای قیمت خرید گوشی یا تبلت می‌باشد. به همین منظور علاوه بر بنچمارک‌های انجام گرفته شده روی چیپست‌ها، نکته دیگری که باید در نظر بگیرید، بروز بودن این چیپست‌ها می‌باشد. با توجه به پیشرفت روز به روز فناوری‌ها و معماری‌های کامپیوتری تراشه‌های تولید شده نسبت به رقبای یک سال پیشتر خود عملکردهای بهتری دارند. همچنین برخی از تراشه‌ها نیز وجود دارند که همواره با مشکل خاصی عرضه می‌شوند که از جمله این مشکلات می‌توان به داغ کردن چیپست اسنپ‌دراگون 810 در برخی گوشی‌های عرضه شده اشاره کرد. مشکلاتی از این قبیل با تحقیق و مطالعه در فروم‌های مختلف و نظرات کاربران قابل شناسایی هستند. همچنین برخی از گوشی‌ها با چیپست‌های بکار گرفته شده طوری طراحی می‌شوند که نتایج بنچمارک‌ها به شکل اغراق‌آمیز و کذب بیرون می‌آیند. به بیان دیگر می‌توان گفت در کنار نتایج بنچمارک‌ها، بهترین ملاک برای مقایسه عملکرد این چیپست‌ها تجارب شخصی سایر کاربران می‌باشد.